Dersin Adı
|
Türkçe |
İstanbul: Tarih, Sanat ve Toplum
|
| İngilizce |
Istanbul: History, Art and Society |
Dersin Kodu
|
SNT 211 |
Kredi |
Ders
(saat/hafta) |
Uygulama
(saat/hafta) |
Labratuvar
(saat/hafta) |
| Dönem |
1
|
3 |
3 |
14 |
- |
| Dersin Dili |
Türkçe |
| Dersin Koordinatörü |
Ayşe Nursel Tuncay
Ayşe Nursel Tuncay
|
| Dersin Amaçları |
Bu ders kapsamında Osmanlı İmparatorluğu'nun batılılaşmasının İstanbul'un fiziki görünümü, demografik yapısı ve yönetimi üzerindeki etkilerini öğrenmek ve anlamak amaçlanmaktadır.
|
| Dersin Tanımı |
Dersin amacına ulaşmak için önce Roma-Bizans İstanbulu ile batılılaşma öncesi Osmanlı İstanbulu'nun fiziki görünümü, demografik yapısı ve yönetimi ele alınacak, sonra Osmanlı İmparatorluğu'nun batılılaşma süreci incelenecektir.
|
| Dersin Çıktıları |
|
| Önkoşullar |
|
| Gereken Olanaklar |
|
| Diğer |
|
| Ders Kitabı |
Dersin Kitabı |
| Diğer Referanslar |
Dersin Adı: İstanbul: Tarih, Sanat ve Toplum
Öğretim Üyesi: Dr. Nursel Gülenaz (Ayşe Nursel Tuncay) e-mail: ngulenaz@gmail.com
tel. 0536-5851889
Ders Programı
1.hafta: Tanışma; dersin adı, içeriği, programı ve kaynakları hakkında bilgi. İstanbul tarihine giriş.
2. hafta: İstanbul tarihi; Batılılaşma döneminden önce İstanbul’un fiziki görünümü hakkında genel bilgi: Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu’nun klasik döneminde İstanbul’un cadde, sokak yapısı; önemli binaları v.s...
3.hafta: Osmanlı İmparatorluğunun klasik döneminde İstanbul’un cadde, sokak yapısı; önemli binaları v.s... Kaynaklardaki 2 ve 3 numaralı makaleler okunmuş olarak derse gelinecek. Makaleleri bölümler halinde sizler anlatacaksınız. Ders sonunda kısa sınav var.
4. hafta: Bu hafta Sultanahmet’ten başlayarak Fatih’e kadar, eski adıyla Mese Caddesi ve kuzey kolunun izini süreceğimiz gezi var.
5. hafta: Osmanlı İmparatorluğu’nda Batılılaşma Hareketi’nin başlama koşulları ve Sultan II. Mahmut dönemi ve sonrasındaki yenilikler. Kaynaklardaki 4 ve 5 numaralı makaleler okunmuş olarak derse gelinecek. Makaleleri bölümler halinde sizler anlatacaksınız. Ders sonunda kısa sınav var.
6. hafta: Kaynaklardaki 15 ve 17 numaralı makaleler okunmuş olarak derse gelinecek. Makaleleri bölümler halinde sizler anlatacaksınız.
7. hafta: Dönem Ortası Sınavı
8. hafta: Avrupa mimarlık tarihine kısa bir bakış
9. hafta: Mimaride Batılılaşmanın başlaması ve İstanbul’daki ilk uygulamalar (18. Yüzyıl); 19. yüzyılda yaygınlaşan yeni mimari üsluplar ve bu üsluplardaki yapılara İstanbul’dan örnekler. Yabancı mimarlar. Kaynaklardaki 29 ve 30 numaralı makaleler okunmuş olarak derse gelinecek. Sizler bölümler halinde makaleleri anlatacaksınız.
10. hafta: Bu hafta ikinci gezimizi İstiklal Caddesi ve Voyvoda Caddesi’ne (yeni adı Bankalar Caddesi) yapacağız.
11. hafta: Batılılaşma döneminde Osmanlı ekonomisi ve İstanbul’da ticaret. Batılılaşma ile İstanbul’un ticaret bölgeleri ve ticaret binalarının dönüşümü arasındaki ilişki. Kaynaklardaki 31 ve 36 numaralı makaleler okunmuş olarak derse gelinecek.
12. hafta: Bu hafta üçüncü gezimizi gerçekleştirmek üzere Sirkeci’de Büyük Postane önünde buluşacağız ve ağırlıklı olarak İstanbul’un geleneksel ticaret merkezi olan Sirkeci-Unkapanı ve Beyazıt arasındaki üçgendeki ticaret yapılarını gezeceğiz.
13. hafta: Cumhuriyetin kuruluş döneminde İstanbul; 1933-1950 arası İstanbul; Demokrat Parti yönetiminde İstanbul.
14. hafta: Dönem sonu sınavı (Dönem sonu sınavı bu hafta değilse muhtemelen gezi yaparız)
Kaynaklar
1) Cyril Mango, 1997, “The Urbanism of Byzantium/Constantinople”, Rassegna, No.72, s.16-23, Bologna.
2) Cyril Mango, 1996, “Konstantinopolis: Kutsal Bir Hıristiyan Kenti”, Dünya Kenti İstanbul, Yayın Yönetmen: Afife Batur, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
3) Semavi Eyice, 1996, “IV. Haçlı Seferleri ile Gelen Batılılar’ın Gördükleri İstanbul”, Dünya Kenti İstanbul, Yayın Yönetmen: Afife Batur, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
4) Halil İnalcık, 1996, “Fatih, Fetih ve İstanbul’un Yeniden İnşası”, Dünya Kenti İstanbul, Yayın Yönetmen: Afife Batur, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
5) Robert Mantran, 1996, “17. Ve 18. Yüzyıllarda İstanbul”, Dünya Kenti İstanbul, Yayın Yönetmen: Afife Batur, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
6) Gülru Necipoğlu, 2010, “From Byzantine Constantinople to Ottoman Konstantiniyye: Creation of a Cosmopolitan Capital and Visual Culture under Sultan Mehmed II”, From Byzantion to Istanbul: 8000 Years of a Capital, Sabancı Üniversitesi Yayını, İstanbul, 2010, s. 262-277.
7) Stefanos Yerasimos, “Ottoman Istanbul”, Rassegna, No.72, s.25-35, Bologna.
8) Doğan Kuban, 1994, “Osmanlı Dönemi Mimarisi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.6, s.168-175, İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını.
9) İlber Ortaylı, 2000, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İstanbul: TİMAŞ Yayınları.
10) İlber Ortaylı, 2007, “Tanzimat Adamı ve Tanzimat Toplumu”, Batılılaşma Yolunda, İstanbul:Merkez Kitaplar.
11) Niyazi Berkes, 2002, Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul:YKY.
12) Gökhan Çetinsaya, 2001, “Kalemiye’den Mülkiye’ye Tanzimat Zihniyeti”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Birinci Cilt, der. Mehmet Ö. Alkan, İstanbul: İletişim Yayınları.
13) Cemil Koçak, 2001, “Yeni Osmanlılar ve Birinci Meşrutiyet”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Birinci Cilt, der. Mehmet Ö. Alkan, İstanbul: İletişim Yayınları.
14) Selçuk Akşin Somel, 2001, “Osmanlı Reform Çağında Osmanlıcılık Düşüncesi (1839-1913)”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Birinci Cilt, der. Mehmet Ö. Alkan, İstanbul: İletişim Yayınları.
15) Cemil Meriç,1983, “Batılılaşma”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, No.8, s.234-244.
16) Şevket Pamuk, 2008, “Bağımlılık ve Büyüme: Küreselleşme Çağında Osmanlı Ekonomisi, 1820-1914”, Seçme Eserleri II Osmanlıdan Cumhuriyete Küreselleşme, İktisat Politikaları ve Büyüme, İstanbul:Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
17) Şerif Mardin, 1983, “Batıcılık”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, No.8, s.245-250.
18) Şerif Mardin, 1985, “19. Yüzyılda Düşünce Akımları ve Osmanlı Devleti”, Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, C.1, s.342-351, İletişim Yay., İstanbul.
19) Şerif Mardin, 2002, “Yeni Osmanlı Düşüncesi”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Birinci Cilt, der. Mehmet Ö. Alkan, İstanbul: İletişim Yayınları.
20)Niyazi Berkes, 1983, “Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminde Batı Uygarlığına Yaklaşım”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, No.8, s.251-254.
21) Vedat Günyol, 1983, “Batılılaşma”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, No.8, s.255-256.
22) Mustafa Cezar, 1971, Sanatta Batıya Açılış ve Osman Hamdi Bey, Ankara: Türkiye İş Bankası.
23) Çağlar Keyler, 2000, “Arka Plan”, İstanbul Küresel ile Yerel Arasında, der.Çağlar Keyder, çev. Sungur Savran, İstanbul: Metis Yayınları.
24) Emine Kıray, 1993, Osmanlıda Ekonomik Yapı ve Dış Borçlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
25) Şevket Pamuk, 1984, Osmanlı Ekonomisi ve Dünya Kapitalizmi (1820-1913), Ankara: Yurt Yayınları.
26) Zeynep Çelik, 1986, Değişen İstanbul, çev. Selim Deringil İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
(özellikle Giriş, 1., 2., 4, 6. ve 7. bölümler); (2016’da İş Bankası Kültür Yayınları tarafından “19. Yüzyılda Osmanlı Başkenti: DEĞİŞEN İSTANBUL” başlığıyla yeniden basıldı)
İngilizcesi: https://archive.org/details/bub_gb_T4MUpP6zCuIC/page/n71/mode/2up?view=theater
27) Mehmet Seyitdanlıoğlu, 2010, Tanzimat Döneminde Modern Belediyeciliğin Doğuşu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
28) Serim Denel, 1982, Batılılaşma Sürecinde İstanbul’da Tasarım ve Dış Mekanlarda Değişim ve Nedenleri; basılmış Doktora Tezi, Ankara: O.D.T.Ü..
29) Doğan Kuban, 1988, “İstanbul’un Batılılaşması ya da Batılılığı”, Tarih Toplum Dergisi, C.10, Sayı.59, İstanbul.
30) Yıldırım Yavuz; Suha Özkan, 1983, “Osmanlı Mimarlığının Son Yılları”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C.4, s.1078-1087.
31) Afife Batur, 1983, “Batılılaşma Döneminde Osmanlı Mimarlığı”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C.4, s.1038-1067.
32) Afife Batur, 1993, “Art Nouveau”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.1, s.327-333, İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını.
33) Afife Batur, 1994, “Oryantalist Mimari”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.6, s.148,149, İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını.
34) Doğan Kuban, 1993, “Barok Mimari”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.2, s.61-65, İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını.
35) Doğan Kuban, 1994, “Rokoko”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.6, s.339,340, İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını.
36) Nursel Gülenaz, Nisan 2000 , “İstanbul’daki 19.Yüzyıl Osmanlı Ticaret Hanları”, İstanbul Dergisi, sayı 33, s.43-50.
37) Banister Fletcher, 1967, A History of Architecture on the Comparative Method, 17. Edition, the Athlone Press, University of London.
38) Klaus Kreiser; Christoph H. Neumann, 2008, Küçük Türkiye Tarihi, çev. Yunus Emre Gürbüz, İstanbul, İletişim Yayınları. (özellikle s.191-303 arası okunacak)
39) Aykut Köksal, 2009, “Mimarlık ve Müzik Bağlamında Osmanlı Zihin Yapısının Özgül Niteliği Üzerine”, Anlamın Sınırı, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
40) Murat Gül, 2011, Modern Istanbul’un Doğuşu, çev. Büşra Helvacıoğlu, İstanbul:Sel Yayıncılık.
Not. Numaraları koyu yazılmış olan kaynaklar ana kaynaklar olup mutlaka okunması gerekmektedir. Diğerleri yardımcı kaynaklardır.
Ders çerçevesinde en az üç gezi yapılması planlanmaktadır: Birincisi, Tarihi Yarımada’nın merkezi olan Sultanahmet ve civarına; ikincisi, İstiklal Caddesi ile Voyvoda Caddesi (Bankalar Caddesi) üzerindeki Batılılaşma dönemi yapılarını incelemek amacıyla söz konusu caddelere…Üçüncüsü, İstanbul’un geleneksel ticaret merkezine, hanları, Batılılaşma dönemi ticaret yapılarını ve dönemin bölgedeki diğer önemli yapılarını görmek amacıyla. Gezi tarihleri yaklaşık olarak ilk derste belirlenecektir.
Notlandırma: Derse devam ve katılım %5; 1. Kısa sınav %10; 2. Kısa sınav %10; vize %35; final %40. 100-90= AA; 89-85=BA+; 84-80:BA; 79-75=BB+; 74-70=BB; 69-66=CB+; 65-62=CB; 61-58:CC+; 57-54:CC; 53-50:DC+: 49-45:DC;
44-40: DD+; 39-35:DD: 34-0:FF; 0:VF. |
|
|